Sự hình thành của kinh cựu ước

Mỗi sách Cựu Ước được viết hoặc biên soạn khi nào? Vào thời điểm nào chúng được sưu tập lại thành bộ như chúng ta hiện có? Mặc dù đã có nhiều dữ liệu và bằng chứng liên quan đến vấn để nầy, nhưng chúng ta không thế có những câu trả lời hoàn toàn thoả đáng cho hai câu nêu trên.

Lý do cơ bản là vì tính cổ xưa của các tài liệu Cựu Ước cũng như tuổi thọ rất dài của những tài liệu nây. Chỉ tưởng tượng thôi, không kể 11 chương đầu của sách Sáng Thế Ký ghi lại công cuộc sáng tạo cho đến thời kỳ trước Áp-ra-ham, lịch sử được ghi chép trong Cựu Ước trải qua ít nhất là 1.000 năm và những sách cuối cùng của Cựu Ước đã thật sự được viết xong trước 400 TC. Nói cách khác, chúng ta đang nói về những tài liệu có liên hệ đến lịch sử cách nay khoảng 3.500 -2.500 năm. Kết quả là chúng ta không thể có được nhiều bằng chứng bên ngoài, kể cả tài liệu hoặc những di tích khảo cổ, giúp chúng ta xác định niên đại của các sách trong Cựu Ước. Những gì chúng ta có thể có là những bằng chứng bên trong, hoặc dữ liệu lịch sử được để cập trong những bản văn. Theo những bằng chứng bên trong nây, chúng ta chỉ có thể xác định một số niên đại của các sách. Chẳng hạn như Thi Thiên, Các sách Lịch sử thời hậu lưu đầy (E-xơ-ra, Nê-hê-mi, Ê-xơ-tê, và hai sách Sử ký), và hầu hết những sách Tiên Tri; nhưng chúng ta không thể xác định được thời điểm Ngũ Kinh được sưu tập và biên soạn, niên đại của các sách lịch sử ban đầu, hoặc niên đại của sách Gióp.

Đối với những sách chúng ta biết cách sơ lược về niên đại của chúng, một số (hoặc những tài liệu còn nguyên của chúng) có thể định lùi lại từ thời kỳ bắt đầu vương quốc Y-sơ-ra-ên thống nhất, tức khoảng 1.000-900 TC.. và một số có thể muộn hơn khi họ được hồi hương từ Ba-by-lôn, khoảng 500-400 TC. Nói cách khác, việc viết các sách Cựu Ước kéo dài ít nhất 500-600 năm và thời gian thật sự mà chúng ta không thể biết được có thể lâu hơn thế nữa.

Về câu hỏi liên quan đến thời gian các sách nầy được sưu tập để hình thành Cựu Ước hiện có, câu trả lời cũng không chắc chắn lắm. Theo những khám phá của ngành khảo cổ học cũng như những kết quả phê bình bản văn hiện thời về Cựu Ước, đáng lẽ chúng ta phải có một bản sao Kinh Thánh tiếng Hê-bơ-rơ vào khoảng thế kỷ thứ 4 và 3 TC thật giống với Cựu Ước hiện nay. Nói cách khác, kinh điển bằng tiếng Hê-bơ- rơ có lẽ được hình thành vào khoảng thế kỷ thứ 4 và 3 TC.

Những câu trả lời trên đây không làm cho chúng ta hài lòng lắm phải không? Tuy nhiên những câu trả lời nầy thật sự không tệ nếu chúng ta so sánh chúng với bối cảnh văn hóa lâu đời nhất ở phương Đông như văn hóa Trung Quốc chẳng hạn. Những tác phẩm văn chương của Trung Quốc cổ xưa và quan trọng nhất có lẽ gồm Lục Kinh (Thi, Thư, Lễ, Nhạc, Dịch, Xuân Thu). Chúng ta biết không có quyển nào trong số chúng có niên đại cả. Những gì chúng ta biết về chúng là nhờ vào một nhà giáo Trung Quốc, Khổng Tử (Confucius) đã biên tập, viết lại, hoặc sưu tập chúng vào khoảng 500 TC. Nếu chúng ta so sánh việc nây với lịch sử của Y-sơ-ra-ên cổ xưa, thời đại của Khổng Tử có lẽ gần 40 năm sau khi Y-sơ-ra-ên bắt đầu trở về Đất Thánh từ chốn lưu đày, thời điểm phục hồi của họ là vào khoảng năm 538 TC. Như đã để cập từ đầu, một số sách trong Cựu Ước mà chúng ta biết niên đại có lẽ được viết vào khoảng 1.000-900 TC. Do đó, những sách trong Cựu Ước có để ngày mà chúng ta biết đến có thể 400- 500 năm, hoặc ít nhất 250-300 năm, sớm hơn ngày biên soạn một số tài liệu văn chương cổ xưa nhất của Trung Quốc. Vì thế, chúng ta không cần cảm thấy hối tiếc về việc chúng ta không thể biết được hoàn cảnh trước 1.000-900 TC. bởi vì nó thật sự cách rất xa với thời đại của chúng ta.

Tóm lại, việc hình thành các sách trong Cựu Ước kéo dài trong khoảng thời gian từ 1.000-400 TC., nhưng việc sưu tập các sách nầy để hình thành bộ Kinh điển Cựu Ước là vào khoảng thế kỷ thứ 4 đến 3 TC. Vì vậy, việc truyền tải Cựu Ước như một bộ sưu tập cũng bắt đầu vào khoảng thời gian đó.